4 yıldır ilgi alanıma girmiş olan ve 10 yıldır her geçen gün popülaritesi artan bu dijital paranın nasıl yapıldığını, nasıl üretildiğini ve nasıl para kazandırdığını daha kolay ifade edebilmek için bir dizi analoji yaparak anlatmaya çalışacağım. 

Satoshi Nakamoto sistemi ilk geliştiren kişi. Arkadaşı Laszlo Hanyecz tarafından 2020 de yapılan bir açıklamaya göre blok zinciri kodlamasını windows tabanlı sistem üzerinden geliştirmişler. 

Dünya internet ağı içinde ağa bağlı tüm bilgisayarlara dağıtılan ve şifrelenmiş bir tür kodlama kullanılıyor. Örneğin toplam dağıtık bitcoin sayısı 21 milyon adet. 

Bir insanın bilgisayar başına oturup, sadece spesifik aletlerin okuyabileceği bir alfabeyle bir kitap yazdığını düşünün. Kitap 21 milyon cümleden ibaret olsun. Bu kitabı bitirdikten sonra çoğaltarak tüm internet ağındaki bilgisayarlara yerleşecek şekilde dağıtıldığını düşünelim. Merkezi olmayan Yani internete bağlı tüm bilgisayarlarda aslında bu kitabın kopyası mevcut ve okunmayı bekliyor. Yani dekripte edilmeyi. 


Madencilik

Kitapta kullanılan alfabe öyle zor şifrelenmiş ki, modern grafik kartları o şifreleri çözmek için günlerce farklı algoritmalarda işlem yapmak zorunda kalıyor. Bu işlemi yaparken yüksek enerji harcadığı için elektrik maliyetini hat safhalara çıkarabiliyor. Kitabın bir cümlesi tamamlanmadan sonraki cümleye geçiş olmuyor. Sonunda bir cümleyi çözdüğünüzde, ağda bulunan diğer kitaplarla eşleşerek doğru olup olmadığı kontrol ediliyor. Sistem en yakın bilgisayardaki kitaba, bu cümlenin her hangi bir kelimesinin deşifre edildiğini ve kitabın hikayesine uygun olduğunu belirtiyor. Bilgisayarlar arasında bu bilgi yayılarak cümleye ait başka kelimeler de deşifre edilmiş mi edilmemiş mi kontrol ediyor. Böylelikle ağdaki tüm kitaplar o cümleyi tamamlandı olarak kaydediyor. Farklı bilgisayarlardan gelen kelimeler bir cümleyi oluşturduysa o bir blok olarak kapatılıyor. Artık değişmesi veya değiştirilmesi mümkün olmuyor. Sonrasında sıradaki blok işleme alınıyor.

Deşifre ettiğiniz her harf adedi kadar değerde bitcoin sizin cüzdanınıza bitcoin para olarak giriyor. Ne kadar çok kelime deşifre ederseniz o kadar çok dijital paranız oluyor. 


Bitcoinin değerlenmesi

Dijital para borsalarında alım satımlarla ilgili olarak değerlenmesinin yanı sıra, kitabın cümle yapısı sebebiyle gün geçtikçe hem madencilik zorlaşıyor hem de karşılığında aldığınız ücret azalıyor. 

Kitabın yapısını, her yeni cümlenin bir önceki cümleden daha karmaşık ve uzun kelimelerden oluştuğunu ifade edersem bu durum daha da anlamlı hale gelecektir. Bu sebeple, 21 milyon cümle barındıran bu kitabı tamamlamak her geçen gün zorlaşmaktadır.


Fork (çatallanma)

Kitabın hikayesi öyle akıllıca tasarlanmış ki, önemli bir olay esnasında o kitaptan farklı hikayelerin oluşması da mümkün. Bu, izlediğimiz bir dizinin bir noktadan sonra iki farklı senaryosunun ortaya çıkması gibi. Bu çatallanma olayı bitcoinde ilk olarak bitcoincash BCH coinin çıkmasına sebebiyet vermiştir. 


Yeni coinler

Bitcoinin ardından, ethereum, litecoin gibi birçok yeni kitap yazılmış ve ağa dağıtılmış bulunmaktadır. Her coini bir kitap olarak kabul edersek, hepsinin yazarı farklıdır ve birbirinden bağımsız ve farklı şekilde şifrelenmiş olarak, kopyaları dünyada bulunan ağdaki bilgisayarlara dağıtılmıştır. 


Güvenilirlik

Şifresini çözdüğünüz bir kelime veya cümlenin, ağdaki diğer tüm kopyalarda aynı olması gerektiği için, çift işlem, dolandırıcılık, sahtekarlık gibi durumlar yaşanması mümkün değildir. 

Aslında 1 milyarda 0,5 bir ihtimal olduğu için imkansızdır diyebiliyorum. Örneğin bu alanda bir sapmanın meydana gelmesi için ağa bağlı bulunan 1 milyar bilgisayarın yüzde 51 inin o sapmayı onaylaması gerekir. Birbirinden bağımsız dünya geneline yayılmış bilgisayarların bir araya gelerek bir sahtecilik yapma ihtimalleri ne kadarsa, blok zinciri sisteminde de o kadardır. Bu nedenle rahatlıkla imkansız diyebilirim. 


Kullanım alanları

Bankacılık

Noter

Tapu

Nüfus daireleri

Para Transferleri

Değerli Belgelerin Yaratılması ve Saklanması

E-Ticaret

Hisse Senetleri ve Borsalar

Mikro ödeme

Nihat Vural.